MiFID II oraz interwencja ESMA – podsumowanie

MiFID II oraz interwencja produktowa ESMA rozpaliły środowiska traderskie do czerwoności, motywując je tym samym do zabrania głosu w sprawie zmian dotyczących europejskiego rynku Forex/CFD. 
Obecnie ESMA zakończyła swoją interwencję produktową (z dniem 31.07.2019). Większość lokalnych regulatorów wprowadziła założenia interwencyjne na stałe do prawa krajowego. Jedynie rodzimy KNF wyłamał się i rozszerzył ograniczenia o kategorię „Klienta doświadczonego”, pozwalającą na korzystanie z dźwigni do poziomu 1:100. Zobacz jak zostać klientem doświadczonym. 

Czym jest MiFID II?

Unijna dyrektywa Markets in Financial Instruments Directive II (MiFID II) wydana przez The European Securities and Markets Authority (ESMA) aktualizuje europejskie ramy prawne dotyczące rynków finansowych. Pierwsza wersja MiFID powstała w 2004 roku. Jej dwa zasadnicze cele to zwiększenie i regulacja konkurencji rynkowej oraz ochrona klientów na europejskich rynkach usług inwestycyjnych. Reguluje ona wszystkie podmioty na rynku kapitałowym oraz wszystkie (oprócz kryptowalut) instrumenty finansowe. Towarzyszy jej rozporządzenie MiFIR (Markets in Financial Instruments Regulation), które wspomaga funkcjonowanie implementowanej w porządek prawny państw członkowskich dyrektywy. Regulacja w pierwotnej formie (MiFID I) swoim zakresem obejmowała głownie rynek akcji.

Bardzo szybki rozwój branży, rozpowszechnienie się platform elektronicznych, czy tzw. dark pool’ów (rynek OTC) w miejsce giełd publicznych oraz zwiększenie popularności instrumentów  pochodnych i obligacji, wymagało aktualizacji obowiązujących ram regulacyjnych.

Nowe zasady dla domów maklerskich

Ceny instrumentów które ESMA uzna za płynne, muszą być publikowane przed i po zakończeniu transakcji (pre and post). Ceny tych mniej płynnych, również muszą być publikowane, ale dopuszczone jest w tym wypadku opóźnienie. Dodatkowo w przypadku najbardziej płynnych instrumentów pochodnych jak np. swapów na stopę procentową, muszą one stać się przedmiotem obrotu na platformach publicznych (jak np. GPW).

Od wprowadzenia MiFID II od domów maklerskich i brokerów wymaga się również raportowania wszelkich danych dotyczących transakcji bezpośrednio organom regulacyjnym. Muszą również na prośbę klienta udostępnić pełne szczegóły każdej transakcji (np. spread, bid/ask, głębokość rynku). Oba te działania mają na celu uniknięcie nadużyć rynkowych. Wymagane jest również przedstawienie tzw. best execution policies, aby udowodnić, że instytucja handluje aktywami po możliwie najlepszej cenie.

W myśl nowych regulacji wszyscy brokerzy oraz firmy inwestycyjne muszą rejestrować wszystkie zawarte transakcje, całą korespondencję z klientem oraz wszystkie nagrania rozmów telefonicznych przez okres co najmniej 5 lat, zależnie od krajowego organu (lecz nie krócej).

Oprócz tego, każda firma z sektora będzie musiała zatrudnić osobnego pracownika do tzw. spraw zgodności, który będzie zajmował się monitorowaniem spełnienia nowych wymogów prawnych.

Innymi słowy MIFID II „wspomaga” uczciwość i pełną przejrzystość, szczególnie w branży CFD, która często nie była wystarczająco regulowana. Z założenia, wszystko, co mogło zostać ukryte lub utrzymywane w tajemnicy przez brokera, zostanie wreszcie ujawnione.

Jakie możliwości zyskują więc traderzy na mocy nowego prawa?

Nowe prawa traderów

• Klienci mogą zażądać raportu wykonawczego transakcji, wraz z uwzględnieniem miejsca wykonania transakcji –dzięki temu możesz łatwo dowiedzieć się, czy twoja pozycja została zrealizowana w systemie A-Booked (broker wypuścił ją dalej) czy w systemie B-Booked (broker zrealizował ją na rynku wewnętrznym [MM]).
• Na żądanie mogą otrzymać teraz również dostęp do raportu na temat konkretnej transakcji, który musi zostać przekazany w czasie maksymalnie 24 godzin od wyegzekwowania danego ruchu. Raport taki zawiera precyzyjne informacje na temat czynników składających się na cenę transkacji, czyli takich jak np. wysokości prowizji, kosztów, ewentualnej kwoty obniżki lub narzutu cenowego, czy choćby dodatków cenowych.
• Jeśli Twoje zlecenie zostało zrealizowane w kilku partiach, możesz poprosić o szczegółowe wyjaśnienie VWAP (średniej ważonej wolumenem ceny) Twojej transakcji.

Zmiany dotyczące innych firm finansowych

Kolejną ważną zmianą jest ta, dotycząca kosztów związanych z opracowywaniem analiz przez firmy finansowe – dotychczas znajdowały się one w opłatach i prowizjach maklerskich. Nowe
regulacje wymuszają konieczność poboru opłat za takowe analizy osobno. Ma to doprowadzić do sytuacji, w której mechanizm rynkowy samoczynnie wykształci wycenę raportów. Dzięki temu,
zarządzający aktywami i klienci instytucjonalni będą mieli możliwość zakupu wysokiej jakości badań i analiz adekwatnych do ich potrzeb.

Do struktury rynku zostaje wprowadzone też nowe pojęcie OTF, czyli zorganizowany system obrotu – podlegać pod niego mają instrumenty pochodne takie jak np. CFD.

Jedną z bardzo ważnych zmian jest regulacja wynagrodzenia sprzedawców. Poprzednia wersja dyrektywy wprowadziła przymus wypełniania przez klientów specjalnych ankiet, które miały określać ich profil inwestycyjny i skłonność do ryzyka (popularne KYC), aby ustrzec ich przed niedostosowanym do nich produktem inwestycyjnym. Oczywiście taka ankieta była najczęściej fikcją – gorsze jednak, że w praktyce doradcy finansowi zarabiają najczęściej na prowizjach od sprzedanych produktów. Doprowadza to do sytuacji, w której nakłaniają oni klientów do produktów z których otrzymają największe profity – czyli najczęściej tych o wyższej stopie ryzyka.

W wyniku nowej dyrektywy, brokerzy nie mogą się dzielić z dystrybutorami tzw. opłatami za zarządzanie, czyli procentem pobierany za obracanie pieniędzmi klienta. Stawki tego typu wahają się od 1% do 4% wartości salda, przy czym do dystrybutorów trafiało nawet 70% z tej kwoty. Oprócz tego regulacje gwarantują teraz klientom również dostęp do wszystkich detali dotyczących opłat, prowizji oraz zachęt dla doradców, pośredników i dystrybutorów produktów.

Interwencja produktowa ESMA

Powyższe zmiany wynikają bezpośrednio z dyrektywy MiFID II. ESMA w celu zmaksymalizowania ochrony klientów na mocy swoich praw dokonała dodatkowej interwencji produktowej. Tak też kolejnym ważnym faktem jest drastyczne ograniczenie dźwigni finansowej na terenie europejskiej jurysdykcji dla kontraktów CFD:

• 30:1 w przypadku głównych par walut
• 20:1 w przypadku par walut innych niż główne, złota i głównych indeksów;
• 10:1 w przypadku towarów innych niż złoto i indeksów giełdowych innych niż główne;
• 5:1 w przypadku indywidualnych akcji i innych wartości referencyjnych
• 2:1 w przypadku kryptowalut

Warto uzupełnić tę informację o fakt, że wyższa dźwignia jest nadal dostępna dla klientów profesjonalnych (więcej informacji pod linkiem) oraz w Polsce również dla klientów doświadczonych (zobacz szczegóły). Oprócz tego naczelny europejski regulator wprowadził kompletny zakaz sprzedaży i dystrybucji opcji binarnych klientom detalicznym na terenie Europy. Kolejnymi ważnymi z punktu widzenia inwestora detalicznego rzeczami są ograniczenia w zakresie zachęt do inwestycji i ogólnej reklamy instrumentów finansowych – chodzi o rożnego rodzaje premie oraz inne korzyści finansowe i niefinansowe. Nowe regulacje mocno ograniczają możliwości marketingowe domów maklerskich. Wszystko dlatego, że zbyt nachalne działania mogą skłonić klientów do inwestycji w złożone instrumenty i doprowadzić do utraty kapitału w związku z brakiem odpowiedniej wiedzy.

Przepisy MiFID II będą miały konsekwencje dla wszystkich podmiotów zaangażowanych w inwestycje w UE. Dotyczy to również firm spoza UE, które działają na jej terenie. Mimo wszystko wielu traderów decyduje się na skorzystanie z usług brokerów poza jurysdykcją ESMA.