Krach pod ciężarem decyzji Putina. MakroPrzegląd #4/4 luty

Nieoczekiwana agresja Putina wywołała kolejne, historyczne osłabienie rubla, stawiając Rosjan przed wizją przyszłego kryzysu gospodarczego. Państwa zachodu, po początkowych trudnościach, wysyłają do Moskwy potężne pakiety sankcji, które mimo wszystko muszą odbić się na Europie. 

Rosja prowokuje sankcje

W miarę gromadzenia się wojsk przy granicy Ukrainy, strach przed wojną konsekwentnie rósł, jednak mniej-więcej od połowy miesiąca wydawała się ona coraz mniej prawdopodobna. Komentatorzy zaczęli interpretować sytuację jako wielki blef Władimira Putina, który nie docenił stanowczości zachodu i wplątał się w sytuację, z której trudno będzie wyjść z twarzą.

W nocy z wtorku na środę, 23 lutego, Rosjanie nieoczekiwanie przerwali impas, w którym trwały rozmowy dotyczące pokoju na Ukrainie. Rozpoczęła się wielkoskalowa inwazja, której ryzyko, światowe rynki próbowały wliczyć w ceny od tygodni. Polityka FED-u zeszła na dalszy plan i to rozwój wydarzeń na wschodzie Europy dyktuje warunki inwestorom.

Jak mówiliśmy w odcinku poświęconym Rosji, głównym orężem zachodu w walce z Kremlem, są sankcje gospodarcze. Jedne z pierwszych reakcji to zapowiadane wcześniej zawieszenie certyfikacji gazociągu Nord Stream 2, wykluczenie rosyjskich banków z brytyjskiego systemu finansowego oraz zablokowanie dostępu do amerykańskiej technologii.

Osiągnięto także ograniczone porozumienie w sprawie odcięcia Rosji od systemu SWIFT, czyli „opcji atomowej”, którą były prezydent Miedwiediew nazywał „równoznaczną z wypowiedzeniem wojny”. Ponadto, Unia Europejska zablokowała Rosjanom przestrzeń powietrzną i po raz pierwszy w historii sfinansuje zakup broni dla oblężonego państwa.

Jedyną liczącą się siłą, która mogłaby pomóc Rosji w omijaniu ograniczeń, są Chiny. Tymczasem, Pekin, choć otwarcie nie skrytykował działań Putina, nie wyciąga do niego ręki i zdaje się szanować działania zachodu, nakładając własne sankcje (chińskie banki mają ograniczać finansowanie towarów dla Rosji).

Załamanie moskiewskiej giełdy

Wszyscy liczyli się z tym, że ofensywa będzie równać się kompletnemu zrujnowaniu wizerunku Rosji na arenie międzynarodowej. To, co realnie miało miejsce, mogło jednak przerosnąć oczekiwania. Rosjanie, w ciągu kilku pierwszych dni wojny, zdążyli zniechęcić do siebie cały świat, gdy internet obiegły nagrania, na których ich żołnierze dopuszczają się zbrodni wojennych, atakując ludność cywilną. Rząd ukraiński już zapowiedział przekazanie dowodów do trybunału w Hadze.Na rynkach, konsekwencje przekroczenia granic Ukrainy były opłakane. Indeks MOEX zanurkował na moskiewskiej giełdzie nawet 35% i od wrześniowego szczytu, stracił maksymalnie ponad 60%. W przypadku Sbierbanku inwazja przyczyniła się do utraty 55% wartości walorów. Kolejne 53% spadł Gazprom.

Forex i kolejny rosyjski krach walutowy

Ostatnie, spektakularne załamanie rosyjskiej waluty miało miejsce po aneksji Krymu w 2014 roku i Kreml musiał liczyć się z powtórką, jako naturalną konsekwencją inwazji.
W szczytowym punkcie na wykresie pary USD/RUB, jeden dolar był wart nawet 106 rubli. W niedzielę wieczorem jeden z rosyjskich banków, za jednego dolara oczekiwał aż 171 rubli. Mówi się, że w nadchodzącym tygodniu, krach mogą pogłębić kolejne sankcje z zachodu i presja wywołana przez mieszkańców Rosji, którzy ze strachu przed większą deprecjacją, rzucili się na obce waluty.Rosyjskie, warte około 640 mld dolarów rezerwy, w około 32% składają się z euro, w 22% – ze złota, a w 16 i 13% z dolara i juana. Środki te teoretycznie mogłyby zostać wykorzystane do kupna rubla i tym samym – jego obrony przed gwałtownym osłabieniem. Problem w tym, że większość z nich przechowywana jest na zachodzie. Sytuację wykorzystały USA i Unia Europejska, które zapowiedziały zamrożenie rezerw w dolarze i euro, odpowiadającym ponad połowie zgromadzonych „zapasów”.

EUR/USD

Eskalacja europejskiego kryzysu tylko przyśpieszyła migrację na rynek dolara. W dołku para EUR/USD traciła nawet ponad 1.70%.Kurs wymiany wkracza na terytorium niewidziane od maja 2020 roku, gdzie o głównym wsparciu stanowi blok popytu w widełkach 1.10000-1.08800.

Rykoszetem oberwało się – i to poważnie, także polskiemu złotemu. W maksimum na wykresie pary USD/PLN, jeden dolar był wart ponad 4.2400, co oznaczało ponad 6.25% osłabienia.

Sankcje a sytuacja w Europie

Wybuch regularnej wojny na wschodzie bardzo szybko przyczynił się też do kolejnych wzrostów ceny ropy Brent, która w szczycie zyskała około 10%. Surowiec, od początku roku, podrożał już 37% i z perspektywy struktury rynkowej, pierwszym, co stoi mu na drodze, jest potężna strefa podaży w widełkach 108-115$.O 13% podrożały także kontrakty Futures na pszenice, których cena przez moment była wyższa niż w 2012 roku.

Na długo przed wydaniem rozkazu ataku na Ukrainę, inwestorzy zdawali sobie sprawę, że ze względu na zależność energetyczną od Rosji i kryzys związany z pandemią, Europa będzie w szczególności narażona na negatywne konsekwencje sankcji. Dzisiaj, bez względu na przyszły rozwój wydarzeń, Stary Kontynent raczej nie wyjdzie z sytuacji bez szwanku. Wybuch wojny przypieczętował wzrost cen energii, a kryzys pogłębi się w razie dodatkowych przerw w dostawach. Jeśli te okażą się wyjątkowo poważne, Bloomberg rozważa głęboki kryzys finansowy w Rosji i europejską recesję.

Szalony car Rosji

Władimir Putin nigdy nie krył sentymentu, jakim darzy Związek Radziecki. Rosyjski lider zaserwował nam powtórkę z okresu Zimnej Wojny, stawiając w stan gotowości wojska jądrowe i tym samym – otwarcie strasząc świat wojną atomową. To, jak i sama agresja na Ukrainę skłoniły opinię publiczną do zaakceptowania hipotezy „szalonego dyktatora”, który nie jest do końca świadom tego, co robi. Tak postawić sprawę można jednak przede wszystkim, ignorując kontekst całej sytuacji.

Amerykańska polityka doskonale zdawała sobie sprawę z żądań Putina, który oczekuje przywrócenia europejskiego układu sił do stanu sprzed 1997 roku. Wiemy także, że to właśnie wzdłuż granicy Ukraińskiej przebiega, w jego rozumieniu, granica ze światem zachodu. Ze względu na istotność Ukrainy dla Stanów Zjednoczonych i ich zaangażowanie w jej dozbrajanie, konflikt ten może przerodzić się w wojnę zastępczą.

Niemniej priorytetem Kremla wydają się obalenie Zełeńskiego oraz siłowe zatrzymanie wejścia Ukrainy do NATO i Unii Europejskiej. Pozostaje tylko istotne dla reszty Europy pytanie – o to, czy lata przygotowań i konsekwencje zachodnich sankcji, są wliczone w koszty wojny z Kijowem, czy też ambicje „szalonego” cara sięgają jeszcze dalej.

Najważniejsze wydarzenia nadchodzącego tygodnia

Poniedziałek – 28.02

Wtorek – 01.03

Środa – 02.03

Czwartek – 03.03

Piątek – 04.03