Najważniejsze wydarzenia 2020 roku od ForexRev

Pandemia, negocjacje ws. Brexitu, interwencja produktowa w Australii i wielkie afery finansowe. Miniony rok obfitował w ważne i interesujące wydarzenia. Przyjrzyjmy się tym, które zdefiniowały ostatnie 12 miesięcy, a ich skutki pozostaną z nami w 2021 roku.

Pandemia, zmienność i krach na ropie

COVID-19 był przewodnim tematem 2020 roku i wywarł ogromny wpływ na  światowe rynki. Z perspektywy instrumentów pochodnych, pandemia i lockdown doprowadziły do powrotu zmienności, znacznego wzrostu liczby traderów i wystąpienia bezprecedensowych ujemnych cen ropy.

1 kwartał 2020 roku przyniósł rekordową aktywność traderów. Średnia liczba zawieranych transakcji wzrosła w lutym do 207,8 (ze 147,3 w styczniu). Większa aktywność oraz rynkowa zmienność nie szły jednak w parze z dobrymi wynikami. Według FCA, w okresie od 1 lutego do 30 kwietnia 2020 roku, na tradingu traciło 75% inwestorów. Na drugim krańcu świata, jeden tydzień marca kosztował australijskich traderów 150 mln USD strat na kontraktach CFD.

Niektóre państwa, obawiające się o swoje zamrożone gospodarki, zaczęły sterować je ręcznie, wprowadzając m.in. częściowe zakazy shortowania akcji na giełdach. W przypadku 6 krajów UE (Austrii, Belgii, Francji, Grecji, Hiszpanii i Włoch) obostrzenia wygasły dopiero 18 i 19 maja.

Kwietniowy krach na rynku ropy

20 kwietnia 2020 roku o godzinie 20:05 cena ropy WTI spadła do zera i już po 20 minutach wynosiła –40,32 USD za baryłkę. Wtedy okazało się, że wielu brokerów nie było gotowych na wystąpienie ujemnych cen. Platformy tradingowe zwariowały, a straty poniesione przez instytucyjnych i detalicznych graczy były liczone w setkach milionów dolarów. W wielu przypadkach doszło także do podwójnego rolowania na ropie. Niezadowoleni klienci pozwali brokera E*Trade. Interactive Brokers straciło na ropie 88 mln USD. W następstwie tych wydarzeń niektórzy brokerzy zdecydowali o tymczasowym ograniczeniu dźwigni na CFD ropy, m.in. Tickmill i Royal.

Dlaczego cena ropy spadła poniżej zera? Wraz z lockdownem w wielu gospodarkach zatrzymały się transport i produkcja przemysłowa. Niewykorzystana ropa spływała do magazynów, w których w pewnym momencie zabrakło miejsca. Jej wydobycia nie da się jednak przerwać z dnia na dzień i w pewnym momencie koncerny były gotowe dopłacać odbiorcom.

Interwencja produktowa w Australii

ASIC zdecydował o obniżeniu dźwigni na rynku kontraktów CFD. Od 29 marca 2021 roku, maksymalne lewarowanie dla głównych par Forex w Australii, wyniesie 1:30.

Interwencję ogłoszono 23 października, po odkładaniu jej w czasie w związku z pandemią. Była o tyle niespodziewana, że przez długi czas nie poruszano jej tematu i nie napisano o niej w dokumencie z planami strategicznymi na lata 2020 – 24. ASIC spełnił jednak poprzednie zapowiedzi, nie biorąc pod uwagę głosów sprzeciwu. Wśród ujawnionych odpowiedzi na konsultacje w tej sprawie, przeważały bowiem negatywne opinie. Co zrobią australijscy brokerzy? Niektórzy zaprosili już klientów, którzy przyzwyczaili się do wysokiej dźwigni, do oddziałów w jurysdykcjach offshore. W zeszłym roku na australijskim rynku działało milion inwestorów detalicznych. O ile zmniejszy się ta liczba?

Długa droga do Brexitu

Trwający przez zeszły rok, okres przejściowy był ciągłym odbijaniem piłeczki pomiędzy Wielką Brytanią i Unią Europejską. Pomimo ostatecznego podpisania umowy handlowej, pojawiają się głosy, że na 2000 stron nie znalazły się zapisy dotyczące rynku finansowego.

W listopadzie Wielka Brytania zezwoliła spółkom na obrót akcjami w UE, natomiast druga strona konsekwentnie zrywała więzy łączące ją z londyńskim City, licząc na stworzenie własnego centrum finansowego. Komisja Europejska nie uznała Londynu za równoważną jurysdykcję, a ESMA poleciła by spółki z Unii nie prowadziły obrotu akcjami ani instrumentami pochodnymi w Wielkiej Brytanii.  Brokerzy z wysp, starali się o licencje na terenie EOG, aby zabezpieczyć działalność na kontynencie, a brokerzy z kontynentu zastanawiali się nad losem swoich oddziałów po drugiej stronie kanału La Manche. Umowa nie rozwiała niepewności.

SCAM’y i kotłownie ze wschodu

Ponieważ to właśnie ze wschodu może pochodzić większość SCAM’ów, działających na polskim rynku, bacznie obserwowaliśmy ten kierunek. Zeszły rok obfitował w sukcesy ukraińskiej cyberpolicji i przyniósł ciekawe informacje o oszustwach z Rosji. 

Likwidacje ukraińskich kotłowni i SCAM’ów

2020 rok był bardzo aktywny dla ukraińskich służb. Zlikwidowały w nim wiele kotłowni, których pracownicy okradali m.in. Polaków. Wśród największych osiągnięć cyberpolicji i lokalnych śledczych można wymienić:

• zlikwidowanie forexowych kotłowni, wyłudzających 10 mln EUR miesięcznie,
• rozbicie sieci kotłowni zatrudniających 1000 osób,
• zlikwidowanie wielkiej piramidy finansowej (skonfiskowano aktywa warte 250 mln USD),
• zamknięcie fałszywej giełdy we Lwowie (okradała m.in Polaków i Brytyjczyków),
• zatrzymanie 40 pracowników z call center fałszywego brokera Forex,
• rozbicie zorganizowanej grupy oszustów z Charkowa (przejęto 1 mln USD w gotówce),

Rosyjski „rynek oszustw”

Początek 2020 roku przyniósł szereg aresztowań w Petersburgu. Rosyjska policja przeprowadziła naloty na ponad 40 mieszkań i 5 biur. W skali rynku było to jednak niewielkie zwycięstwo, a według słów prezesa Banku Rosji prawie połowa oszustów i tak siedzi w więzieniach. Ma z nich działać nawet 40-50% kotłowni, które dzwonią do ofiar na wolności. Jednym z dużych, zeszłorocznych sukcesów rosyjskich służb było zatrzymanie twórcy wielkiego forexowego oszustwa – STForex, które wyłudziło od Rosjan okrągły miliard rubli.

Przy okazji forexowych SCAM’ów, można wspomnieć w tym miejscu także o aresztowaniu w Bułgarii, w której wpadło 4 bossów, kierujących oszustwami binarnymi wartymi 80 mln EUR.

Non-compliance cypryjskich brokerów

Cypryjski broker cypryjskiemu brokerowi nierówny, jednak wiele spółek z licencją CySEC odstaje od unijnych standardów. Z tego powodu „europejska jurysdykcja offshore” mierzyła się z krytyką ze strony innych europejskich regulatorów.

Zaczęło się od hiszpańskiej CNMV, chociaż problemy z cypryjskimi brokerami deklarował już włoski CONSOB. To jednak Hiszpanie powołali specjalną komisję, która zbada nieprawidłowości po stronie podmiotów z licencją CySEC. Podobno na stole ma znajdować się nawet wykluczenie wszystkich cypryjskich brokerów z hiszpańskiego rynku. Wciąż nie zapadły jednak żadne wiążące decyzje. Być może w odpowiedzi na te działania, CySEC zobowiązał nadzorowane firmy do składania oświadczeń o ich działalności w Unii Europejskiej. Na prośbę FCA, urząd wycofał także licencje 4 brokerów Forex.

Ostrym krytykiem Cypru stał się również niemiecki BaFin. Badania organu wykazały, że cypryjscy brokerzy odpowiadają za połowę naruszeń, wykrytych na jego terenie. Na omijanie przez nich unijnych regulacji wskazywał także FinanceFeeds.

Afera Wirecard i blamaż BaFin

Sprawa Wirecard okazała się jedną z największych afer finansowych w historii Niemiec. Na kontach spółki wykryto dziurę w kwocie 1,9 mld EUR, jej prezes trafił do aresztu, a były dyrektor finansowy uciekł na Białoruś. Upadek firmy płatniczej ujawnił także słabości niemieckiego nadzoru finansowego.

Czerwiec 2020 roku przyniósł nieoczekiwaną wiadomość o brakach w budżecie fintechu Wirecard AG. Audytorzy z firmy EY nie mogli się w nim doszukać prawie 2 mld EUR. Historia zaginionych pieniędzy pozostaje nieznana, tak samo jak los byłego dyrektora finansowego spółki. Jej upadek przyczynił się jednak do pytań o jakość sprawozdawczości oraz nadzoru po stronie niemieckich instytucji. Działania na rzecz zwiększenia ich uprawnień zapowiadał minister finansów Olaf Scholz. Byli klienci Wirecard pozwali BaFin twierdząc, że zaniedbał swoje obowiązki.

Własne dochodzenie w sprawie wszczął także unijny regulator ESMA. Przyspieszona ocena ujawniła, że niemieckie instytucje nadzorcze – BaFin oraz Financial Reporting Enforcement Panel (FREP), mają wiele do naprawienia. ESMA wskazywała na ich brak kooperatywności, słabą ocenę ryzyka i liczne zaniedbania. 

Wydarzyło się w Polsce

Najgłośniejszym przejęciem na polskim rynku Forex, było w zeszłym roku wykupienie domu maklerskiego TMS Brokers, którego 100% akcji trafiło do grupy brokerskiej OANDA Global Corporation. Spółka ogłosiła także otwarcie centrum operacyjnego w Krakowie. Nowe biuro w tym samym mieście utworzył również brytyjski broker ATFX, a w Warszawie powstał piąty oddział AvaTrade.

W maju 2020 roku, Fundacja Trading Jam podniosła temat zniesienia podatku od dochodów kapitałowych, znanego jako „podatek Belki”. Petycja w tej sprawie miała trafić na biurko premiera. Doczekała się jednak nieco ponad 8 tysięcy podpisów i akcja #znosimyBelke zakończyła się niepowodzeniem. Jednocześnie działalność fundacji została doceniona przez UOKiK, który podziękował jej za wkład w sprawie Fraktal Trader.

Forexowe SCAM’y

Komisja Nadzoru Finansowego utworzyła w czerwcu nową komórkę do spraw cyberprzestępczości. Na razie nie doczekaliśmy się informacji na temat jej działań i sukcesów. W pierwszej połowie roku doszło jednak do kilku istotnych wydarzeń związanych z oszustwami na rynku Forex. Pierwszym z nich było skazanie twórcy piramidy finansowej, który udawał skutecznego tradera. Wyłudzenie 10 mln złotych kosztowało go 7 lat pozbawienia wolności.

Pod koniec lutego doszło do zatrzymania kolejnych osób związanych z, wycenianą na 600 mln PLN, piramidą W Investments. Po dwóch miesiącach dołączyła do nich także pani prezes. Na początku marca dzięki akcji CBŚP, do aresztu trafiło 11 osób zaangażowanych w Forexowe oszustwo na kwotę 26 mln złotych. W październiku zatrzymano byłego dyrektora finansowego platformy OMEGA.

Inne ważne lub ciekawe wydarzenia:

• Zmiany w podatkach od instrumentów pochodnych w Niemczech – odpis z tytułu strat zmniejszony do 10 tys. EUR. – Niemcy w praktyce „banują” instrumenty pochodne,
• Wszedł na rynek bez żadnego doświadczenia chcąc wykorzystać zmienność związaną z pandemią – Japoński miliarder stracił 41 mln USD na day tradingu,
• Kary w ramach MiFID II nałożyło jedynie 15 z 30 państw UE (Polska 0) – przedstawiono w raporcie za 2019 rok – ESMA: tylko 1,8 mln EUR sankcji w ramach MiFID II w 2019.
• Kolejna interwencja w UK? – do 15 grudnia brytyjskie FCA prowadziło konsultacje ws. inwestycji konsumenckich – po wykryciu problemów może przyjść czas na akcję… – FCA prowadzi konsultacje ws. inwestycji konsumenckich
• Większe opłaty od brokerów na Bahamach – spółką chcące działać z jurysdykcji muszą zapłacić 45 tys. USD na etapie rejestracji – Bahamy podnoszą opłaty dla brokerów CFD
• Koniec podatku dochodowego dla traderów na Białorusi – 11 stycznia podpisano dekret, który usunął go na czas nieokreślony – Białoruś zwalnia traderów z podatku dochodowego
• Odpowiedzialność za reklamy SCAM’ów spoczywa także na platformach takich jak Google – uważa FCA, na razie nie jest to poparte przepisami, jednak jeśli do tego dojdzie, będzie to istotny zwrot z walce z promowaniem oszustw – FCA: platformy takie jak Google powinny brać odpowiedzialność za reklamy